خلیج فارس از سمت شمال با ایران، از غرب با کویت و عراق و از جنوب با عربستان، بحرین و امارت متحده عربی همسایه است. وسعت آن 240،000 کیلومتر است و پس از خلیج مکزیکو و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان محسوب می‌شود.
این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط است و جزایر مهم آن عبارت‌اند از: خارک، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، کیش، قشم، و لاوان که تمامی آنها به ایران تعلق دارد.
خلیج فارس و سواحل آن معادن سرشار نفت و گاز دارد و مسیر انتقال نفت کشورهایی چون کویت، عربستان و امارات متحده عربی است. به همین دلیل، منطقه‌ای مهم و استراژیک محسوب می‌شود. بندرهای مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد که از آنها می‌توان بندر شارجه، دوبی، ابوظبی و بندر عباس را نام برد.
دریانوردی در خلیج فارس سابقه بسیار طولانی دارد ولی اولین مدارک قطعی در این زمینه به قرن چهارم قبل از میلاد مربوط است.
پس از بسته شدن راه تجارت بین شرق و غرب در دوره عثمانی، پرتغالی‌ها متوجه اهمیت این خلیج شدند، به طوری که سراسر قرن شانزدهم میلادی خلیج فارس را در تصرف خود داشتند. اما پس از آن انگلستان توانست کشورهای رقیب را از آن خارج کند و در آغاز قرن نوزدهم بر آن تسلط یابد. با این حال، در سال‌های بعد نیز کشورهای حاشیه جنوبی آن به تدریج مستقل شدند و انگلستان پایگاه‌های خود را از دست داد.

منابع:
اطلس گیتاشناسی؛ لغت نامه دهخدا

 

جزایر مسکونی

قشم (در سال ۱۳۸۵ این شهرستان به سه بخش مرکزی و بخش شهاب و بخش هرمز ۷ دهستان تقسیم شده بود. )طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم ۶۴ شهر و روستا دارد

کیش

هرمز (جزیره ای بیضی شکل که نوعی گنبد نمکی است به مساحت ۴۲ کیلومتر مربع برابر با 16 مایل مربع در ورودی خلیج فارس در ۸ کیلومتری بندرعباس . )

هنگام لارک

لاوان (جزیرهٔ لاوان از شمال خاوری به مقام و از خاور به جزیره شیدور (شتور) منتهی می‌شود و در ۲۸ کیلومتری غربی ساحل نخیلوه در آبهای خلیج فارس واقع شده است.)

بوموسی (سوز گپو)

هندرابی (جزیره هِندُرابی از توابع بخش کیش شهرستان بندر لنگه استان هرمزگان واقع در جنوب ایران می‌باشد. این جزیره در ۹ کیلومتری جنوب غربی چیرو واقع شده‌است. طول جزیره هفت میل و پهنایش چهار میل می‌باشد، و در حد فاصل بین دو جزیره کیش و لاوان قرار گرفته‌است.)

تنب بزرگ (جزیره تُنب بزرگ ( تمب بزرگ) یکی از جزیره‌های نظامی ایران در خلیج فارس است.)

تنب کوچک (این جزیره ایرانی مثلثی شکل و در ۱۵ کیلومتری (۸ مایلی) غرب جزیره تنب بزرگ قرار دارد . فاصله آن تا مرکز استان هرمزگان، شهر بندر عباس از طریق دریا حدود ۱۶۹ کیلومتر (۱۰۵ مایل)می باشد)

سیری (راز) (جزیره سیری جزیره‌ای ایرانی واقع در خلیج فارس است. این جزیره به شکل ذوزنقه است و اندکی بالاتر و غرب‌تر از جزیره ابوموسی قرار دارد.)

فرور بزرگ (پلور) (جزیره فارور در شمال جزیره سیری و جنوب غربی بندر لنگه، در نزدیکی ابوموسی و در طول جغرافیایی ۲۶ درجه و ۱۵ دقیقه و عرض شمالی ۵۴ درجه و ۲۵ دقیقه قرار گرفته‌است.)

جزیره فارسی (جزیره فارسی از جزیره‌های ایرانی خلیج فارس است. این جزیره حد فاصل مرز بین ایران و عربستان بوده و از نظر موقعیت بسیار حائز اهمیت است. هم اکنون در این جزیره تأسیسات نفتی حضور فعال دارند.)

خارک (خارک (خارگ) یا جزیره خارک، جزیره‌ای دارای اهمیت اقتصادی با اسکان شهری و در ۳۸ کیلومتری ساحل ایران (بندر گناوه) در خلیج فارس از توابع استان بوشهر ایران است. خارک، شهر مسکونی آن مرکز بخش خارک از توابع شهرستان بوشهر است. شهر خارک ۸٫۱۹۶نفر جمعیت دارد.)

خارکو (خارکو با درازای ۸ کیلومتر و پهنای تقریبی ۴۰۰ متر در فاصله ۵ کیلومتری از جزیره خارک قرار دارد. این جزیره دارای تعدادی تأسیسات به جای مانده از حضور نظامیان کشور در سال‌های جنگ ایران و عراق از جمله اسکله و ساختمان‌های انبارمانند می‌باشد که امروزه محل مناسبی جهت رشد پرندگان در این جزیره‌است)

شیف (روستایی است از توابع بخش مرکزی در شهرستان بوشهر استان بوشهر ایران. این روستا در دهستان حومه بوشهر قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۲۹۷۶ نفر (۵۲۱ خانوار) بوده‌است.)

جزایر غیرمسکونی

فرورگان (فرور کوچک) شیدور عباسک

ام الکرم نخیلو

جبرین (تهمادو) ام سیله (خان) گرم

بونه دارا

قبر ناخدا (قبر ناخدا از جزیره‌های غیر مسکونی ایرانی در خلیج فارس است و محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است.)

خرو

مولیات سه‌دندون مُطاف

مُرغی جزیره میر مُهَنّا چراغی